Steeds meer ziekenhuizen beginnen speciale afdelingen voor ouderen op de spoedeisende hulp.

Het Leids UMC screent sinds een paar dagen elke oudere op de spoedhulp. In twee minuten wordt gekeken of de patiënt extra hulp nodig heeft. Ouderen moet je deels anders behandelen dan overige patiënten, is de gedachte achter dit initiatief. En die gedachte leeft niet alleen in Leiden.

Door vergrijzing en doordat mensen langer thuis wonen, groeit het aandeel zeventig-plussers dat bijvoorbeeld op de eerste hulp terechtkomt. Zij hebben andere zorg nodig dan jonge patiënten. Bloeddrukwaarden die voor jongere mensen prima zijn, kunnen voor ouderen een alarmsignaal zijn. En artsen kunnen ten onrechte de indruk hebben dat een oudere patiënt alle instructies begrijpt, terwijl die eenmaal thuis niet weet wat hij moet beginnen – grote kans dat hij opnieuw de spoedeisende hulp belt.

Aparte afdeling

Het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht/Nieuwegein opende begin dit jaar een aparte afdeling voor kwetsbare zeventig-plussers met breuken. Nu gaat het nog om de heup, later volgen andere breuken. Detlef van der Velde, traumachirurg in het St. Antonius, was betrokken bij de eerste afdeling in Nederland, bij de ziekenhuisgroep Twente in Almelo. Inmiddels hebben zo’n vijftien ziekenhuizen, waaronder ook het Rijnstate in Arnhem en het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch een vergelijkbaar ‘centrum voor geriatrische traumatologie’.

Het blijkt dat we door betere opvang de sterfte onder ouderen met een derde kunnen verminderen

Detlef van der Velde, traumachirurg

“Die kunnen zorgen voor minder complicaties en voor betere doorstroming naar bijvoorbeeld het verpleeghuis – elke dag extra in het ziekenhuis is een risico voor deze groep”, zegt Van der Velde. “Het blijkt dat we door betere opvang de sterfte onder ouderen met een derde kunnen verminderen. We proberen nu de afdeling beter in te richten, met een aparte huiskamer en met bijvoorbeeld meer aandacht voor het eten.” Ondervoeding is een risico bij ouderen. Om de sfeer extra huiselijk te maken heeft de eenheid in Utrecht een piano in de huiskamer.

Het Reinier de Graaf in Delft en omstreken opende vorige week de ‘Geriatrische Trauma Unit’. Een afdeling bedoeld voor ouderen vanaf zeventig jaar met een botbreuk én dementie, alzheimer of een delier (tijdelijke verwarring). De afdeling moet ervoor zorgen dat kwalen grondig worden aangepakt, zodat ouderen duurzaam herstellen en minder vaak hoeven terug te komen.

Om de afdeling te runnen zijn een geriater en gespecialiseerde verpleegkundigen aangenomen. “Mensen die weten met welke problemen ouderen kunnen kampen. Maar ook mensen die kunnen achterhalen waarom de ouderen zijn gevallen. Kwam het door een bepaald medicijn? Eten ze niet goed? En zo ja, wat moet er dan gebeuren aan de huidige woonsituatie?”, legt De Kok uit.

Geen tijd

Spoedposten in het ziekenhuis klagen steeds vaker over verstopping door oudere patiënten die er vaak niet thuishoren. Het personeel kan daardoor geen tijd besteden aan andere patiënten en moet met hen vaker ‘leuren’ bij collega-ziekenhuizen. Voor personeel op de spoedhulp is dat een van de redenen voor veel burnoutklachten, leerde onderzoek vorig jaar. De kans is bovendien groot dat ouderen, die niet naar huis gestuurd kunnen worden, onnodig in een ziekenhuisbed belanden. Dat probleem is deze weken extra zichtbaar door de griepgolf.

Een groot deel van deze ouderen komt op de spoedhulp met klachten als benauwdheid of pijn op de borst, terwijl de werkelijke reden eenzaamheid is

Actiz, de koepel in de ouderenzorg, schatte vorige maand dat jaarlijks 320.000 ouderen ten onrechte in een ziekenhuisbed belanden. Dat kost 1,4 miljard euro. Een groot deel van deze ouderen komt op de spoedhulp met klachten als benauwdheid of pijn op de borst, terwijl de werkelijke reden eenzaamheid is. De ziekenhuizen hopen dat op een aparte ouderenpoli, met speciaal personeel, dat eerder wordt ontdekt. Ook het aantal ouderen dat zich met echte medische problemen meldt, is groeiende. Nu mensen langer thuis wonen is een val steeds vaker de aanleiding voor een bezoek aan de spoedpost.